جداسازی باکتری های اسید لاکتیک از شیر شتر و سنجش اثر ضد باکتریایی شیر شتر بر روی برخی عوامل بیماریزا

نگرانی از اثرات زیان آور استفاده از افزودنی های شیمیایی در مواد غذایی بر روی سلامتی افراد جامعه سبب شده مصرف کنندگان بیشتر خواهان غذاهای طبیعی و تازه بدون مواد محافظ شیمیایی باشند. افزایش آگاهی و علاقه به غذاهای با حداقل فرایند پردازش، دوره نگهداری طولانی و ساده در مصرف کنندگان باعث تحریک محققین به یافتن مواد طبیعی موثر در محافظت از مواد غذایی شده است. برای محافظت زیستی (استفاده از میکروارگانیسم ها یا متابولیت های میکروبی برای جلوگیری از رشد یا تخریب میکروارگانیسم های غیر دلخواه در مواد غذایی) باکتری های اسید لاکتیک مورد توجه وی‍‍‍ژه هستند. تولید محصولاتی نظیر اسید لاکتیک و باکتریوسین توسط باکتری های اسید لاکتیک از علل توجه به این باکتری ها برای محافظت زیستی است. از طرف دیگر، شیر شتر از دیر باز نقش مهمی در تغذیه انسان های ساکن مناطق مختلف جهان ایفا نموده و در طب سنتی نیز ماده ای شفا بخش قلمداد می شود در این تحقیق، جداسازی باکتری های اسید لاکتیک از شیر شتر و شناسایی آن ها به روش های بیوشیمیایی و مولکولی، تعیین اثر آنتی باکتریال شیر شتر بر روی باکتری های پاتوژن روده ای شامل اشریشیا کلی، سالمونلا تیفی و شیگلا دیسانتری و باکتری های دخیل در عفونت های سوختگی مانند سودوموناس آئروژینوزا و استافیلوکوکوس آرئوس و ارزیابی حضور آنتی بادی های موجود در شیر شتر بر ضد باکتری های بیماریزای مذکور انجام شد. برای جداسازی باکتری های اسید لاکتیک از 20 نمونه شیر شتر تهیه شده از استان گلستان، 56 جدایه باکتری جنس انتروکوکوس و 18 جدایه باکتری جنس لاکتوباسیلوس جداسازی گردید و آزمایش های بیوشیمیایی و مولکولی تکمیلی برای شناسایی دقیق تر این باکتری ها انجام پذیرفت. باکتری های جنس انتروکوکوس متعلق به گونه های فاسیوم، فکالیس، دورانس و رافینوسوس و باکتری های جنس لاکتوباسیلوس متعلق به گونه های فرمنتم و پلانتاروم می باشند. در بین باکتری های جداسازی شده باکتری های انتروکوکوس فاسیوم و لاکتوباسیلوس فرمنتم بیشترین تعداد را به خود اختصاص دادند. نتایج سنجش اثر ضد باکتریایی شیر با روش تعیین حداقل غلظت ممانعت کننده نشان داد که شیر شتر تا رقت 32/1 قادر به ممانعت از رشد باکتری های سالمونلا تیفی و شیگلا دیسانتری می باشد و این در حالی است که تا رقت 8/1 قادر به ممانعت از رشد باکتری های اشریشیا کلی، استافیلوکوکوس آرئوس و سودوموناس آئروژینوزا می باشد.همچنین بالاترین میزان کاهش تعداد باکتری های اشریشیا کلی، شیگلا دیسانتری، استافیلوکوکوس آرئوس، سودوموناس آئروژینوزا و سالمونلا تیفی در مجاورت شیر شتر به ترتیب 25/37، 3/33، 8/30، 4/29، 6/16 درصد ارزیابی گردید. ارزیابی وجود آنتی بادی های موجود در شیر شتر بر ضد باکتری های بیماریزای مورد مطالعه به روش میکروتیتر آگلوتیناسیون میکروتیتر نشان داد که نمونه های شیر مورد مطالعه واجد آنتی بادی بر ضد باکتری های بیماریزای مورد نظر میباشند هرچند غلظت آنتی بادی در نمونه های مختلف متفاوت میباشد. آنتی بادی های ضد باکتری های سالمونلا تیفی، شیگلا دیسانتری و سودوموناس آئروژینوزا در عیار های 4/1 تا 16/1 و آنتی بادی های ضد باکتری های اشریشیا کلی و استافیلوکوکوس آرئوس نیز به ترتیب در عیار های 4/1 تا 64/1 و 2/1 تا 64/1 در نمونه های مختلف شیر شتر مشاهده شد.